Kind op voetstuk kan narcistisch worden

Waarom worden sommige kinderen narcistisch, met een opgeblazen ego, terwijl andere kinderen een meer realistisch zelfbeeld ontwikkelen? Volgens ontwikkelingspsycholoog Eddie Brummelman kunnen kinderen narcistisch worden als ze worden overgewaardeerd door hun ouders. Dat schrijft de onderzoeker, werkzaam aan de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam, in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).

Brummelman merkt op dat er een verschil bestaat tussen narcisme en zelfwaardering. “Kinderen met hoge zelfwaardering zijn tevreden met zichzelf. Maar narcistische kinderen vinden zichzelf beter dan anderen, en ze willen door die ander constant bewonderd worden.”

Op voetstuk

Sinds Freud hebben psychologen gespeculeerd over de oorsprong van narcisme. Een theorie stelt dat kinderen narcistischer worden als hun ouders ze overwaarderen: de ouders plaatsen hun kind op een voetstuk. Een andere theorie stelt dat kinderen juist narcistischer worden als hun ouders een gebrek aan warmte tonen. Brummelman en collega’s zochten uit welke van de twee narcisme kan voorspellen. 

Mijn kind is specialer

Meer dan 500 Nederlandse kinderen (tussen 7 en 12 jaar) en hun ouders werkten mee aan het onderzoek van de psycholoog. Ouders en kinderen vulden viermaal, om het half jaar, vragenlijsten in. Ouders kregen vragen voorgelegd over overwaardering (zoals: mijn kind is specialer dan andere kinderen). Kinderen vulden vragenlijsten in over narcisme (zoals: kinderen als ik hebben recht op iets extra’s), over zelfwaardering (ik ben tevreden met mezelf) en over warmte van hun ouders (mijn ouders gaan lief en aardig met me om).

Overwaardering of gebrek aan warmte?

Brummelman concludeert dat ouderlijke overwaardering, en dus niet gebrek aan ouderlijke warmte, voorspelt hoe narcistisch kinderen worden. Als ouders hun kinderen overwaarderen, kunnen kinderen meer narcistische trekken ontwikkelen. En als ouders een gebrek aan warmte tonen, kunnen kinderen juist lagere zelfwaardering ontwikkelen. In het artikel laten de onderzoekers weten dat overwaardering natuurlijk niet de enige voorspeller van narcisme is. Narcisme is deels erfelijk en geworteld in het temperament van kinderen. 

Beeld

Kinderen kunnen zichzelf dus gaan zien zoals ze worden gezien door hun ouders, zo stelt Brummelman. Als ouders geloven dat hun kind superieur is aan anderen en meer rechten heeft dan anderen, dan kunnen kinderen dat beeld overnemen.

Het onderzoek van Eddie Brummelman sluit nauw aan bij een van de vier strategische thema’s van de Universiteit Utrecht: Dynamics of Youth.
Het artikel in PNAS is op te vragen bij de persvoorlichting.

Meer informatie


Persvoorlichting faculteit Sociale Wetenschappen, r.a.b.vanveen@uu.nl, 030-253 4027