Hoe belangrijk is spel voor de ontwikkeling van hersenen?

Jonge kinderen en jonge dieren spelen graag en veel met elkaar. Gelukkig maar, stellen de onderzoekers Louk Vanderschuren en Corette Wierenga van de Universiteit Utrecht. Spel is volgens hen namelijk een sociale prikkel die uitermate belangrijk is voor de ontwikkeling van hersenen en van gedrag. Samen hebben zij onlangs een NWO-subsidie van bijna 300.000 euro verworven om het belang van spel nader te onderzoeken.

Vanderschuren en Wierenga hebben een diverse achtergrond: Vanderschuren is hoogleraar bij Diergeneeskunde en Wierenga universitair hoofddocent bij Bèta. Maar beiden hebben een grote, gedeelde interesse: de hersenen. Binnen het universitaire strategische thema ‘Dynamics of Youth’ zijn ze samen gaan werken, met de NWO-subsidie tot gevolg. 

Kritische periode

De Utrechtse wetenschappers geven aan dat er tijdens de ontwikkeling van de hersenen zogenaamde kritische periodes bestaan. Vanderschuren: “In die periodes, zeg tot de puberteit, is het essentieel dat er voldoende prikkels van buiten zijn, zodat netwerken van hersencellen goed worden aangelegd.” Bij de mens worden heel veel van deze netwerken aangelegd. Sommige netwerken worden niet gebruikt; deze inactieve netwerken worden uiteindelijk afgebroken.

Geen spel

Maar wat als er in de kritische periodes niet voldoende sociale prikkels zijn? Als spel om een of andere reden niet mogelijk is, leidt dat tot een cruciaal gemis aan netwerken? In hun project gaan de onderzoekers bestuderen hoe het ontbreken van sociale prikkels gedurende de ontwikkeling leidt tot afwijkende functie van de prefrontale hersenschors, een deel van de hersenschors dat belangrijk is voor sociaal gedrag en complexe denkprocessen. 

Ratten

Om het belang van spel te ontrafelen worden ratten ingezet. De onderzoekers weerhouden de jonge ratten ervan om met elkaar te spelen. In hun studie zullen ze vervolgens de activiteit van de hersencellen analyseren, en hun gedrag observeren bij het uitvoeren van bepaalde cognitietaken. Vanderschuren: “De volgende stap is om het gemis aan spel op enigerlei wijze op te lossen, zodat ze op volwassen leeftijd geen hinder aan dit gebrek ondervinden.”

Dit onderzoek sluit nauw aan bij het strategische thema Dynamics of Youth van de Universiteit Utrecht.

Meer informatie
Persvoorlichting faculteit Sociale Wetenschappen, 030-253 4027, r.a.b.vanveen@uu.nl