Hersenen huisvesten eenogige reus

Sterke scanner toont cyclopisch oog bij mens

Odysseus versloeg cycloop Polyphemos, de eenogige reus. Zo luidt de mythe. In de neurowetenschappen blijkt de cycloop echt te bestaan. Of beter: het cyclopisch oog. “We nemen al geruime tijd aan dat we de wereld zien alsof we één oog, een cyclopisch oog, hebben”, legt neurowetenschapper aan de Universiteit Utrecht Martijn Barendregt uit. “Als eerste hebben wij nu het hersengebied dat verantwoordelijk is voor het cyclopisch oog gezien.” De bevindingen van Barendregt en collega’s verschijnen in het tijdschrift Current Biology.

Mensen hebben doorgaans twee ogen die allebei kunnen zien. Wat veel mensen zich wellicht niet realiseren is dat die twee ogen twee verschillende beelden doorgeven aan de hersenen. Om toch tot één beeld te komen, hebben de hersenen het cyclopisch oog nodig. Medeauteur Serge Dumoulin: “Het is een transformatieproces. Eerst krijgt een hersengebied de twee beelden binnen. Die worden doorgesluisd naar een ander hersengebied dat de twee beelden tot één beeld maakt. Dat tweede hersengebied kijkt in feite met een cyclopisch oog naar de wereld.”

Sterke scanner

Het bestaan van die transformatie die in de hersenen plaatsvindt, van twee beelden naar een beeld, is eerder al wel aangenomen. “Maar wij hebben het gezien”, laten de Utrechtse neurowetenschappers, die hierin samenwerkten met Bas Rokers van de University of Wisconsin-Madison, weten. Om de transformatie in de hersenen te kunnen zien, zijn proefpersonen in een zeer sterke scanner gestopt: de 7 Tesla MRI scanner in het UMCU. Eerder toonde Dumoulin met behulp van deze scanner al aan op welke wijze het brein hoeveelheden herkent en organiseert.    

3d

“Wat je hersenen doen is te vergelijken met een 3d-film”, verduidelijk Dumoulin verder. Wie zo’n film zonder 3d-bril bekijkt, ziet twee wat over elkaar lopende, wazige beelden. Met de bril op worden die twee wazige beelden samengevoegd tot een coherent geheel. Zo gaat dat in de hersenen ook. “Het linker- en rechteroog geven allebei een 2d-beeld door aan een hersengebied. Dat zendt de beelden door naar het cyclopisch oog om er een 3d geheel van te maken. Dankzij het cyclopisch oog krijgen we dus maar één scherp beeld in 3d voorgeschoteld.” Hoe het cyclopisch oog deze derde dimensie, ofwel diepte, representeert in de hersenen is voer voor vervolgonderzoek.

Meer informatie

Persvoorlichting faculteit Sociale Wetenschappen, 030-253 4027, r.a.b.vanveen@uu.nl