Future Deltas: wereldwijd interdisciplinair onderzoek naar duurzaam deltabeheer

De delta’s waar Future Deltas onderzoek doet in kaart gebracht. Zie onderaan de pagina voor een grotere kaart.

Elke delta op aarde is anders, maar ze hebben allemaal gemeen dat er een wisselwerking plaatsvindt tussen water, land, mens en natuur. Fysisch geograaf Esther Stouthamer is nieuwsgierig naar die wisselwerking, en wil onderzoeken hoe we het beheer van delta’s kunnen optimaliseren. Ze initieerde daarom samen met collega’s het onderzoeksprogramma Future Deltas, een van de twaalf focusgebieden van de Universiteit Utrecht.

Een flinke stempel

“Een delta is het gebied vanaf waar de rivier uit een hoger gelegen gebied komt, tot aan waar het open water instroomt”, legt dr. Esther Stouthamer uit in haar kantoor. “Die gebieden komen overal ter wereld voor: denk aan de Mekongdelta in Vietnam, of de Mississippi-delta in de VS, maar ook de Rijn-Maasdelta in Nederland. De mens heeft op veel van die delta’s een flinke stempel gedrukt. We hebben steden gebouwd, rivieren verlegd en vastgelegd, het landgebruik veranderd en water, olie en gas onttrokken aan de ondergrond. Daardoor wordt de natuurlijke bodemdaling enorm versneld, en dat kan grote gevolgen hebben voor de mensen die er wonen. We onderzoeken niet alleen de bodem, maar we kijken ook naar hoe de mens invloed heeft op bodemdaling, en naar gevolgen van bodemdaling op de samenleving”.

25 centimeter bodemdaling per jaar

Bodemdaling is over de hele wereld een groot probleem. De bodem onder Jakarta, Indonesië bijvoorbeeld, daalt lokaal met wel 25 centimeter per jaar. De gebouwen, infrastructuren en miljoenen inwoners zijn daar natuurlijk helemaal niet tegen bestand. Stouthamer: “Er is in gebieden met bodemdaling sprake van een toenemend overstromingsgevaar, niet goed werkende riolering en soms zelfs exploderende gasleidingen.”

Verantwoordelijkheid

“Ook in Nederland daalt de bodem”, vervolgt Stouthamer. “We merken dat er verwarring is over wie er verantwoordelijk is voor de schade. Is dat de overheid? De gemeente? De burgers zelf? Om die verwarring te voorkomen moeten we goed begrijpen wat de bodemdaling veroorzaakt én verbeteringen aanbrengen in het management. We werken daarom samen met hoogleraar Europees en nationaal waterrecht Marleen van Rijswick van de faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie. Ook werken we samen met bioloog George Kowalchuk van de faculteit Bètawetenschappen om biologische processen die bijdragen aan bodemdaling en bijbehorende veranderingen in ecosystemen mee te nemen. En natuurlijk werken we binnen de faculteit Geowetenschappen samen met onder andere sociaal geografen en milieuwetenschappers.”

Onontgonnen terrein

Stouthamer: “Ik ben al heel mijn carrière bezig met deltaonderzoek. Daarom ben ik ook begonnen met dit project. Er wordt binnen de Universiteit Utrecht al heel veel goed onderzoek gedaan naar aspecten van delta’s, maar nog niet op deze schaal. Mijn doel is om al dat monodisciplinaire onderzoek te integreren tot een grote, interdisciplinaire onderzoekstak. Op deze manier onderzoek doen naar delta’s is nog bijna een onontgonnen terrein, en ik zie daar heel veel uitdaging in.”

De delta’s waar focusgebied Future Deltas onderzoek doet in kaart gebracht.

Future Deltas: focusgebied van de Universiteit Utrecht

Bekijk ook het hele Klimaatdossier.